بررسی و تحلیل ادله¬ی مثبتان و منکران نظریۀ حقیقت و مجاز در قرآن

 

چکیده

?دانلود مقاله بررسی و تحلیل ادله ی موافقان و منکران نظریه حقیقت و مجاز در قرآن

نظریۀ حقیقت و مجاز تقریری است که در هنگام چند معنای الفاظ یا زمانی که یک لفظ چند دلالت محتمل داشته باشد، استعمال می شود. این نظریه که مورد تأیید جمهور علما اهل سنت و تشیع بوده و عملیات تأویل و تفسیر مفسران تحقق یافته است ولی از سوی عده¬ی مورد چالش قرار گرفته و در تقسیم معنا الفاظ به حقیقت و مجاز اشکال وارد شده است. این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی به هدف بررسی ادله موافقان و مخالفان به نگارش درآمده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که ادله مثبتان مجاز در کلیت خود بر محور ارتباط و کاربرد اجتناب ناپذیر مجاز در ادبیات عرب و نقش آن در زیبا سازی و تکامل کلام و بیان و همچنان در طول مباحث اعجاز قرآن و نقش بلاغت در اعجاز و نقش مجاز در بلاغت بررسی می شود. ادلۀ منکران مجاز که متأثر از مبانی ظاهرگرایی و مخالفت با تأویل است، چنان که در این مقاله مورد نقد قرار گرفته مبتنی بر مقدمه های سست و بی بنیان عقلی نه نقلی: همچون دروغ بودگی مجاز، بی پیشینگی مجاز، بی معنا بودن لفظ مجرد از هر قید و قرینه، اصل بودن حمل بر حقیقت و…، است. نظریه روح معنا (وضع الفاظ برای ارواح معانی) که با اهل ظاهر در این نکته موافقت دارند که اصل الفاظ قرآن بر استعمال حقیقی است و اما در این که معنای محسوس الفاظ متشابه را بپذیریم یا در معنای آن توقف کنیم موافقت ندارند و با دیدگاه معتقدان مجاز در این نکته موافق اند که الفاظ مشتابه را نمی توان به معنای محسوس آن حمل کرد اما معنای مجازی را خلاف اصل می دانند، می توان در جمع منکران مجاز محسوب کرد. این دیدگاه همچنان ادله¬ی محکم و پذیرفتنی ارائه نداده اند. ادله آنان عموما مبتنی بر حدس است.

کلید واژه ها: حقیقت، مجاز، ادله موافقان، ادله مخالفان، نظریه روح معنا

دیدگاهتان را بنویسید