?استفتاء
?آذان جنب در گوش نوزاد
سوال
باسلام واحترامات فائقه به خدمت جناب محترم…. با معذرت یک سوال داشتم. اذان شخص جنب به گوش کودک چه حکم دارد؟ با ضرورت یا بدون ضرورت؟
الجواب باسم ملهم الصواب
علیکم السلام. اصلا در مورد صحت و عدم صحت اذان جنب دو قول از فقهای امت اسلامی منقول است، یکی صحت و عدم اذان، دیگر عدم صحت و استحباب اعاده اذان.
چون حكمت گفتن اذان در گوش نوزاد از منظر شریعت اين است كه نخستين ندايي كه گوش نوزاد را مينوازد، واژههاي بلند مرتبه و نیکوی اذان باشد كه در بر گيرنده وصف عظمت و اقتدار پروردگار و شهادت به وجود و یگانگی او گواهی به رسالت آخرین پيامبران اوست؛ زیرا انسان با اظهار شهادتين وارد دايره‌ي اسلام ميشود، باید در صورت ورود در دنيا، همین شعار اسلام به او تلقين گردد، همان طوري كه به هنگام رحلت از دنيا، كلمهي توحيد به انسان يادآوري و تلقین ميشود.
البته هرچند که طفل نوزاد توانايي درك اذان را ندارد ولی كلمات آن بر قلب نوزاد اثر ميگذارد و شیطان از برکت اذان گفتن فرار می کند و از گمراهی سازی طفل که شیطان همواره در کمین اوست، نجات می یابد.
بنابراین، شایسته است که مؤذن باید باید هرچه شایسته‌تر برای اذان گویی و پاک باشد تا اذان او برای تامین اهداف شریعت مؤثر قرار گیرد، ظاهر است که فرد جنب، ناپاک، منقبض و خود در گرو شیطان است، تاثیرات لازم اذان برای نوزاد از اذان فرد جنب بعید به نظر می رسد.
بنابراین قول آن عده از اندیشه‌وران فقهای حنفیه که اذان جنب را مکروه تحریمی و قابل اعاده گفته اند، قول بهتر و مورد پذيرش روح اسلام و فقه مقاصد شریعت است.
پس آذانِ که در گوش کودک در حال جنابت گفته شده، کار مناسب نبوده و باید دوباره اعاده گردد.
حضرت ابوهریره رضي الله عنه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که فرمودند:
«لا یؤذن إلا متوضئ؛ جز شخص با وضو دیگر کسی اذان ندهد». (ابوبکر بیهقی، السنن الکبریٰ، ج1 ص583)
در فتاوای هندیه جنین نی خوانيم:
«وکرہ أذان الجنب وإقامتہ باتفاق الروایات». (شیخ نظام و دیگران، الفتاویٰ الہندیۃ، ج1 ص54)
ابن عابدین شامی می نویسد:
«وظاہرہ أن الکراہیۃ تحریمیۃ». (شامی، ردالمحتار، ج2 ص60)
علامه طحطاوی در حاشیه مراقی الفلاح (ص160) نیز همچنین می نویسد.
شیخ فریدالدین اندرپتی هندی چنین می نویسد:
وأذان الجنب وإقامتہ یعادان علی طریق الاستحباب، وفي روایۃ: لا یعادان۔ قال بعض مشائخنا: والأشبہ أن یقال: یعاد أذان الجنب ولا یعاد إقامتہ؛ لأن تکرار الأذان مشروع في الجملۃ کما في الجمعۃ، فأما تکرار الإقامۃ فغیر مشروع أصلاً، ثم إن محمداً قال في الجنب: أحب إلي أن یعید۔ (الفتاویٰ التاتارخانیۃ)
وهبه زحیلی رحمه الله در الفقه الاسلامی چنین نوشته اند:
ويكره الأذان عند الجمهور للمحدث، وللجنب أشد كراهة، والإقامة أغلظ، والكراهة تحريمية عند الحنفية بالنسبة للجنب، ويعاد أذانه عندهم وعند الحنابلة،
(وهبه زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلته، باب الاذان)
✍?کتبه: الحبیبی الصالحی
26 دلو ۱۴۰۰ش