جامعه سياسى اسلامى / دينى : آيا ممكن است؟
جامعه سياسى اسلامى / دينى : آيا ممكن است؟ دکتر هجرت الله جبرئیلی ? در عصر حضرت رسول الله (ص) و خلفاى راشدين (رضوان الله عليهم اجمعين) اسلام…
جامعه سياسى اسلامى / دينى : آيا ممكن است؟ دکتر هجرت الله جبرئیلی ? در عصر حضرت رسول الله (ص) و خلفاى راشدين (رضوان الله عليهم اجمعين) اسلام…
مکتب حنفیان جدید
بازسازی و نوسازی میراث گسترده حنفی
نوشته: دکتر هجرت الله جبرئیلی
قسمت: سوم
هـ : مذاهب فقهی مشهور تمدن اسلامی؛
عمده ترین انگیزهای گوناگونی رأی میان مسلمانان مسأله خلافت و این که چی کسی شایسته خلافت است؟ بود. از آنجا که «اجتهاد» در اسلام مشروع بوده است و صحابه رسول الله و همه نسلهای مسلمانان اجتهاد کردهاند. دلیل آن اندک بودن نص و فراوانی حوادث بوده است. بدینگونه از روش «اجتهاد»، گوناگونی «رأی» پیدا شد. گوناگونی روش استنباط موجب پیدایش مذاهب فقهی شده است. این اختلاف «رأی» و گوناگونی روش استنباط و اجتهاد، پس از فتنه که باعث شهادت حضرت عثمان و حضرت علی گردید، افزونی یافت. مذاهب فقهی بسیار و پرشماراند. برخی از آنها شهرت یافتند و باقی ماندند. برخی ازاین مذاهب برایشان مراجع خاص تدوین نشد. مانند: مذهب امام لیث بن سعد، امام ابن جریر طبری، امام اوزاعی و …. اما مذاهبی که انتشار و گسترش یافتند، هشت مذهباند. به اساس رویکرد کلامی مذاهب عبارتند موجود ومطرح جهان امروزی اسلام عبارتند از: (بیشتر…)
مکتب حنفیان جدید
بازسازی و نوسازی میراث گسترده حنفی
نوشته: دکتر هجرت الله جبرئیلی
قسمت نخست:
چکیده
این نوشتار، عهده دار تبیین پدیدآوری مکتب فکری زیر عنوان «مکتب حنفیان جدید» است. ضرورت پدیدآیی این مکتب را پیدایش «انسان جدید حنفی» و پرسشهای جدید او تعیین میکند. از سوی دیگر، دغدغه این نوشتار پیدا کردن پایه، برای هویت تمدنی خراسانی اسلامی است.
در این نوشتار در نخست کلیدواژگان، مفهوم شناسی شده، سپس نشان داده شده است که مفاهیم چون احیاء یا بازسازی و تجدید یا نوسازی ریشه در سنتهای الهی داشته و مفاهیم قرآنی، نبوی و صحابی اند که ریشه های عمیق آن در سنت علمی و فقهی مسلمانان نهفته است.
سپس برداشت نویسنده از احیاء و تجدد و به ویژه إحیاء و تجدید مذهب حنفی بیان شده که میباید در نتیجه دو کار إحیاء و تجدد میراث گسترده حنفی، «فقه تمدنی» پدید آید تا سبک زندگی نوین اسلامی را پدید آورد. از این سبک زندگی نوین ، به تمدن نوین اسلامی تعبیر میشود. فقه تمدنی میباید که توانایی گفتگو با سبکهای دیگر زندگی را داشته و رسالت معرفی اسلام به عنوان دین تمدنآفرین، عبور جامعه از وضعیت موجود قبیلهای به وضعیت مطلوب مدنی و گفتگو با غرب انسانی و مقاومت در برابر غرب استعماری را حمل کند. (بیشتر…)
مفهوم پاسخگویی دست کم در سه معنی تجلی می نماید و همه انتظار دارند که سه کنش را در او مشاهده کنند: نخست؛ سطحی ترین مفهوم پاسخگویی این است که تصمیمات و اقدامات خود را همراه دلیل و علل برای شهروندان به نحوه موجه و مدلل بیان کنند؛ پس حاکمان که از بیان دلایل و یا علت تصمیمات دولت،خود داری می کنند؛ حاکمان پاسخگو به حساب نمی آیند. دوم؛ فراگنی نکردن؛ یعنی اینکه دولت عواقب و پیامد های ناشی از تصمیمات خود را به گردن دیگران نیاندازد؛ پس دولتی که جسارت پذیرش عواقب و نتایج رفتار و سیاست های خود را نپذیرد، دولت پاسخگو نیست. سوم؛ دولت پاسخگو دولتی است که برای جبران خطاها و اشتباه خود تلاش می کند بنابراین دولت پاسخگو به اشتباهات خود ادامه نمی دهد.
در نگاه اول به عنوان این طرح، و با دیدن واژهی ساماندهی، اینگونه به ذهن تداعی میشود که محتوای آن، به گمان غالب مبین رویکرد و روندی برای قانونمند سازی اقامت و امور کاری اتباع غیر مجاز و یا فراهم نمودن امکانات اقامتی و امثال آن در برابر ایجاد الزامات و تعهدات حقوقی و... بحث شده باشد؛ ولی اینگونه نیست، بلکه با جرم تلقی نمودن ورود اتباع بدون ویزا، فقط به مسائل و مباحثی از قبیل احکام مجازات و ضبط اموال و جریمه و اجازهی شلیک به خودروی حامل اتباع غیرمجاز برای پلیس، و طرد آنان چیز دیگری در آن دیده نمیشود که بتوان نام آنرا طرح ساماندهی گذاشت. بهتر بود اسم آن طرح احکام مجازات اتباع غیر مجاز و یا امثال آن گذاشته میشد تا صدق همخوانی عنوان با محتوا قابل دفاع میبود.
مهمترین هدف شریعت اسلام، حفظ صلح و امنیت در سطح بین الملل است، قرن ها قبل از تشکیل سازمان ملل متحد اندیشمندان اسلامی نظریه های متفاوتی، راجع به صلح و جنگ ارائه داده اند. از مطالعه نظریه های اصالت صلح ونظریه اصالت جنگ این پرسش مطرح می شود که این نظریات بر اساس چه مبانی تبیین شده است؟نظریه اصالت جنگ، صلح را امری ساختگی وفرعی دانسته و این دیدگاه بانگاه بدبینانه خود، همواره به سیاست های تعرض وسلطه جویی دامن زده است، در حالی که در نظریه اصالت صلح، توجه شریعت اسلامی به صلح و عدالت که مبنایِ پایدارِ احترام به حقوق بشر و حاکمیت زندگی مسالمت آمیز است گفتمان های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را بوجود آورده و در پی جستجوی صلح در سطح بین المللی وصلح پیشاجنگ وپساجنگ است.
نویسنده: دکتر هجرت الله جبرئیلی در این فراز مفهوم واژهای و دانشواژهای سیاست، در نظام معنایی عرب پیشاقرآن، نظام معنایی قرآنی، نبوی، صحابی و معصومین، و نظام معنایی علمی و…